İNGİLTERE’YE GİDEN 450 TON ALTIN NE DURUMDA

Hükümetin Türkiye’nin sahip olduğu altının yüzde 92’i olan 450 ton altını İngiltere’ye göndermesi büyük tepki yarattı; duyuldukça tepki arttı. Tepkinin giderilerek ya da azaltılarak halkın duymasını önlemek için yandaş medya devreye sokuldu. Altının nereden ve ne biçimde geldiği belirtilmeden, Hazinenin altınla dolduğu yaymacası yapıldı. Altınların İngiltere’den geri alındığı izlenimi verildi. Ne yazıkki birçok yurtsever de oynanan oyunun farkına varmadı; yanıltıcı yayınları gerçek sandı. Merkez Bankasındaki altın stoğunun 2017’den sonra arttığı doğruydu ama İngiltere’ye gönderilen altından geri getirilen birşey yoktu.

Bakan Açıklaması

Mehmet Şimşek, yaklaşık iki yıl önce Maliye Bakanı iken, Türkiye‘nin 490 ton olan Altın rezervinin 450 tonunun, İngiltere Merkez Bankası Bank Of England’da ‘emanette’ olduğunu açıklamıştı. Altınların ne amaçla gönderildiğine yönelik bugüne dek bir açıklama yapılmadı. Kimi devletler, altınlarını savaş durumunda dost bildiği savaş dışı ülkelere, ‘depolama ve güvenlik’ amacıyla gönderiyordu. Türkiye altınlarını bu amaçla gönderilmiş olamazdı; çünkü savaşta değildi; işgal edilecek olsa bu işgali, 1918’de olduğu gibi altınını gönderdiği ülke ve bağlaşıkları yapardı. Altınlar neden gönderildi ve bugüne dek ne oldu?

İngiliz vatandaşı olan Mehmet Şimşek, ünlü finans kurumu İngiliz Merrill Lyinch’te çalışmıştı. Oradan getirildi ve bakan yapıldı. Aldığı eğitim nedeniyle olacak, Türkiye’de gizli kalması gereken konuları pek bilemiyor; yaşadığı olayları kimi zaman açıklıyordu. Ya da ağzından kaçırıyordu. Açıklama yapmamış olsa, Hazine altınlarının yabancı bir ülkeye gönderildiğini kimse bilmeyecekti.¹

Altınlar Neden Gönderildi

Altınların gönderilişiyle, Türkiye’nin borcu arasında dolaysız bir ilişki olması gerekiyor. Bu nedenle, konuyu inceleyenler, borç ilişkilerini ele almak zorunda kalıyorlar. Bu yapılmazsa, nedeni açıklanmayan altın gönderme konusuna açıklık getirilemiyor.

Türkiye’nin dış borcu, 2002 yılında 130 milyar dolardı; bugün (2019 Haziran) 453.2 milyar dolar. Borcun milli gelire oranı yüzde 53.3.² Türkiye’nin iç borcu, 2003 yılında 194,4 milyar liraydı (114,1 milyar dolar); bugün (2017 Haziran) 504.6 milyar lira (141,8 milyar dolar).³ Türkiye’nin iç ve dış toplam borcu 3,2 trilyon liraya ulaşmış durumda.⁴ Türkiye, 2002 ile 2013 arasındaki On buçuk yılda 1,55 trilyon lira borç ödemesi (faiz ve ana para) yapmış. Bunun döviz olarak karşılığı da 1,04 trilyon dolar.⁵

Altın-Borç İlişkisi

Hazine altınları, borç miktarının arttığı ve ödeme güçlüğü çekildiği bir aşamada İngiltere’ye gönderildi. Bu uygulamayla, altın rezervinin % 92’si yabancı bir ülkeye gönderilmiş oldu. İşleme, ‘emanet’ adı verildi ama uluslararası borç ilişkileri göz önüne getirildiğinde buna ‘rehin bırakmak’ demek gerekiyor.

Merkez Bankasındaki rezervin önemli bölümü, özel şirketler ya da kişilerden zorunlu karşılıklar olarak alınan altınlardan oluşmaktadır. Bankanın yeterli altın rezervi olmazsa, günü geldiğinde ödeme yapamayacaktır. Ekonominin kırılganlığı ve yaşanmakta olan çatışmalı ortam gözönüne alındığında, yapılan işin yarattığı tehlike kendiliğinden ortaya çıkmaktadır. Bu tehlike neden göze alınmıştır?

Borç ödeyemez duruma düşen Osmanlı İmparatorluğu, devlet gelirlerini alacaklılar yararına yönetmek için Düyunu Umumiye’yi kabul etmiş; kolay toplanan vergi gelirlerini yabancılar toplamaya başlamıştı. Benzer uygulamalar, farklı yöntem ve araçlarla günümüzde de yapılacağa benzemektedir...

Ülkenin varsıllığını dışarıya aktarma işleyişi, ‘Kemal Derviş yasalarıyla’ Türk hukuk sistemine yerleştirilmiş, 17 yıldır uygulanıyor. Özelleştirmeler, toprak satışları, madenler, işletme imtiyazları ve kiralamalarla toplanan paralar tüketilmiş, üstüne borç alınmıştır. Bunlar yetmeyince yeniden borçlanılmış, borç alarak borç taksidi öder duruma düşülmüştür.

Batı’ya kaynak aktarımı, farklı yöntem ve araçlarla sürmektedir. Türkiye’nin Gümrük Birliği Protokolü’nün imzalandığı 1995 yılından 2016 yılına dek Avrupa’yla yaptığı dış ticarette verdiği açık 267 milyar dolardır.

Altın Gönderme

Yeni borç verecek olanlar; devletin kefaletini yeterli görmemiş, sağlam bir ‘teminat’ olarak altın istemiştir. Yeni borç için, altınlar ‘rehin’ verilmiştir. 450 ton altın, Türkiye’nin devasa borcu için önemli bir karşılık değil. Belli ki, altınlar yalnızca borç faizini ödemek için alınacak yeni borca karşılık rehin bırakılmıştır. Kısa bir süre sonra yeniden borç istenecek, yeni ‘teminatlar’ istenecektir. Altın kalmadığında sıra vergi gelirlerine, doğal varsıllıklara ve siyasi isteklere gelecektir. Türkiye, 21 yüzyılın Düyunu Umumiye’si ile tanışacaktır.

Yandaş Basın ve Altınlar

Altınların İngiltere’ye gönderildiğini 7 Şubat 2017’de kamuoyuna açıkladım. Yandaş basın ilk şaşkınlığı atlattıktan sonra, biçimini belirtmeden altınların geri getirildiğini yazmaya başladı. 2019’un sonuna dek; ‘altınlar geri getirildi’, ‘altın rezervi rekora koşuyor’, ‘Türkiye altın rezervi en çok artan ülke’ başlıklarıyla yayın yaptılar; yapmayı sürdürüyorlar. İngiltere’ye gönderilen altınlar geri getirilmiş gibi algı yaratıp halkı bir kez daha yanıltmaya giriştiler.

Merkez Bankasındaki altın stoğunun 2017’den sonra arttığı doğruydu ama İngiltere’ye gönderilen altından geri getirilen birşey yoktu.

Merkez Bankası dahil geniş bir kesim, altın artışının nedeni konusunda, gerçeği örtmeğe çalışan bilinçli bir karmaşa yaratmaktadır. Birçok kaynak, Merkez Bankasının açıklamaları net olmadığı için bilgileri aktarırken kendi görüşüne uygun yorumlar yapmakta; yanlış bilgi oluşturmaktadır. Örneğin, Merkez Bankasının döviz rezervi nedir sorusuna çeşit çeşit yanıtlar ortaya çıkmaktadır.⁶ Aynı şey altın konusunda da yapılmaktadır.

Türkiye Altın Satın Alıyor

Türkiye, 2017’den beri dışardan sürekli altın satın alıyor. 2019 yılında, altın satın alan ülkeler sıralamasında dünya birincisi oldu.⁷

İngiltere’ye 450 ton altın gönderince Merkez Bankası’nda 40 ton altın kalmıştı. Banka, kendisinin olmayan ve zorunlu karşılıklar olarak aldığı altınları da gönderdiği için ivedi olarak altın edinmek zorundaydı. Uluslararası bankalarda ve ABD tahvillerinde duran döviz rezervlerinin bir bölümünü altına çevirdi. ABD Merkez Bankasındaki altınlarının tümünü buna ekleyerek Türkiye’ye getirdi. 2017 Sonundaki altın stoğu satın almalarla 202 tona çıktı.⁸ 2018 ve 2019’da altın satın alma sürdürüldü. Venezüela ve garip ilişkileri içeren Birleşik Arap Cumhuriyeti’nden getirilen altınlarda dahil, Merkez Bankası’nın 2019 üçüncü çeyreğinde, kendi mülkiyetinde 323.5 ton altını oldu.⁹

Bu bilgilerin ışığı altında olaya bakıldığında gerçek durum şudur: Hükümetin Türkiye’nin sahip olduğu altının yüzde 92’i olan 450 ton altını İngiltere’ye göndermesi büyük tepki yarattı; duyuldukça tepki arttı. Tepkinin giderilerek ya da azaltılarak halkın duymasını önlemek için yandaş medya devreye sokuldu. Altının nereden ve ne biçimde geldiği belirtilmeden, Hazinenin altınla dolduğu yaymacası yapıldı. Altınların İngiltere’den geri alındığı izlenimi verildi. Ne yazıkki birçok yurtsever de oynanan oyunun farkına varmadı; yanıltıcı yayınları gerçek sandı.

Altın, aynı aileler gibi, devletlerin zor günlerinde kullanacağı birikimlerdir. Ekonomide sorun oluştuğunda devreye sokulan ‘ihtiyat akçeleridir’. Türkiye sıkıntılı bir dönemden geçiyor. Borç yüksek, üretim düşük; cari açık fazla. Borçlanma kronik bir gereksinim haline gelmiş. Dışsatım, dışalımı karşılamaktan uzak, sürekli açık veriyor.

Bu koşullar altında, borç almak için ‘rehin’ bırakılan altının geri dönmesi mümkün görünmüyor. Çok uzak olmayan bir zamanda, borçlar ödenemez duruma geldiğinde ‘rehin’ bırakılan altına el koymak olağan sonuç olacaktır. Bunun açık anlamı, Hazine altınlarının geri gelmeyeceğidir.

DİPNOTLAR

1       https://mutlakaoku.com/ingiltereye-verdigimiz-450-ton-altinin-sirri-super-gucler-neden-altin-depoluyor/

2       http://www.cumhuriyet.com.tr/m/haber/ekonomi/1461229/Turkiye_nin_dis_borcu_453_milyar_dolara_yukseldi.html

3       https://www.haberturk.com/yazarlar/abdurrahman-yildirim-1018/1607730-ic-borc-stoku-ilk-kez-500-milyar-lirayi-gecti

4       http://t24.com.tr/haber/turkiyenin-borc-yuku-kriz-donemine-yaklasti,608279

5       https://www.dunya.com/kose-yazisi/ic-borc-icin-105-yilda-15-trilyon-lira-yani-1-trilyon-dolar-odedik/17286

6       https://www.yusufyuksel.com/2018/10/merkez-bankasinin-net-doviz-rezervi-ekim-2018.html

7       https://www.bloomberght.com/turkiye-altin-rezervlerini-artirmada-dunya-birincisi-2237644

8       https://m.aksam.com.tr/ekonomi/merkez-cephaneligine-c2100-ton-altin-tasidi/haber-707320

9       https://ugurses.net/tag/altin-rezervi/