KÖPRÜ VE TÜNEL GEÇİŞ ÜCRETLERİ 2019’DA KAÇ LİRA OLACAK

02 Ocak Çarşamba günü, yeni yılın tünel ve köprü geçiş ücretleri açıklanacak. Artışlar, dolara bağlanmış olduğu için önceden açıklayabiliriz… Avrasya Tüneli geçiş ücreti, (tek geçiş) binek arabalarda 4 dolar + KDV, minibüslerde 6 dolar +KDV’dir. Tünel, kent içi geçiş olduğu için, ücreti gidiş-dönüş olarak hesaplamak gerekiyor. Yani, halka dönük gerçek kullanım ücreti, binek arabalarda 8 dolar + KDV+Yüzde 2.5 ABD Tüketici Fiyat Endeksine (CPI)= 8,86 dolar. Bu rakam, minibüslerde 13,8 dolar oluyor. Bunların Türk lirası karşılığı, doların 30 Aralık 2018 değeriyle, binek arabalarda gidiş geliş 46,68 lira, minibüslerde 72,73 liradır. Ulaştırma Bakanlığı, sözleşmelere uygun davranırsa; Avrasya Tüneli’nin 2019 geçişi, tek geçiş için 23,34, gidiş geliş için 46,68 lira; Orhangazi Köprüsü’nün 2019 geçiş ücreti 209,32 lira; Yavuz Sultan Selim Köprüsü’nün 2019 geçiş ücreti  8,96 olacak.

Avrasya Tüneli ve Köprüler

Halkımızın önemli bir bölümü; tünellere köprülere ya da otoyollara bakıp gördüklerinden etkileniyor ve bu ‘büyük eserleri’ ülkeye kazandıranları takdirle anıyor. Bu yatırımları hayranlık duyguları içinde izliyor.

Bilgiden yoksun insanlar için bu sonuç olağandır. Görüntü etkileyici, yaymaca yoğundur. Arabasının olmaması, köprüyü ya da tüneli kullanmaması duygularında bir değişiklik yapmıyor. Ülkeyi zora sokacak bir mali yükünün altına girildiğini, sonuçların kendi yaşamını olumsuz etkileyeceğini aklına getirmiyor.

Ekonomiden Siyasete

Bilgisizlik, öngörüsüzlüğü ekonomik alandan çıkarıyor ve siyasi alana taşıyor. Olaylar arasında bağ kurulamıyor. Zengin işi bu pahalı yatırımları yaptıranları, büyük işler yapan büyük insanlar olarak görüyor.

Yap-işlet-devret yöntemiyle yaptırılan yatırımlar borçlanma olarak görülmüyor. Ekonomik sorunların ağırlaştığı bir dönemde gerekli olup olmadığı da sorgulanmıyor. Halka; devlet hazinesinden para çıkmadığı, yatırımları şirketlerin gerçekleştirdiği, bedelin hizmeti alan kullanıcılar tarafından ve uzun yıllara yayılarak ödeneceği söyleniyor.

Doğru gibi görünen bu savlar, işin gerçeğini öğrenip değerlendirmeyen insanları doğal olarak etkiliyor. Oysa, konu; Türkiye’nin içinde bulunduğu koşullar, üslenilen yükümlülükler, ödemenin biçim ve miktarıyla birlikte ele alındığında, söylenenlerin gerçeği yansıtmadığı, kimi gerçeklerin de söylenmediği ortaya çıkıyor.

Koşullar, Gerçekler

Avrasya Tüneli, 5.4 kilometresi deniz tabanı altında, 9.2 kilometresi yol genişletme ve iyileştirme çalışmalarından oluşuyor. Çapı 13,7 metre. İki katlı; 2 gidişi ve 2 gelişi var. Yalnızca binek arabalar ve küçük minibüsler geçebiliyor. Maliyeti 1 milyar 245 milyon dolar.

 Şirketin özkaynak yatırımı 285 milyon, kredi tutarı 960 milyon dolar. Kredide Hazine garantisi var, şirket borcunu ödemezse devlet ödeyecek. Yapımcı şirketin imtiyazlı kullanım süresi 26 yıl (25 yıl, 11 ay, 9 gün).

Köprü, tünel ve otoyollarda, araç geçiş ücretlerinde artış ABD tüketici endeksine (CPI) bağlandığı için, geçiş ücretleri hem dolar olarak hem de Türk lirasının değer yitimi nedeniyle artıyor. CPI endeksi, 2017 için yüzde 2,5 dur. Geçişler az, dolar artışı fazladır. Temmuz’daki ‘dolar patlaması’ nedeniyle, 2 Ocak’ta Türk lirası olarak belirlenecek 2019 geçiş bedelleri yüksek olacak.

Geçişler Azalacak, Ödemeler Artacak

Gelir düzeyi düşen insanlar, köprü ve yolları daha az kullanacak, geçişler daha da azalacak. Şimdiden artmaya başlayan tepkiyi azaltmak için, geçiş ücretlerindeki KDV yüzde 18’den yüzde 8’e düşürüldü. Yani, hazine gelirinden köprülere dolaylı olarak yeni bir kaynak daha aktarılmış oldu.

2018 Bütçesi’ne; Avrasya Tüneli, Osmangazi Köprüsü ve Yavuz Sultan Selim Köprüsü’nden geçmeyen araçlar; şehir hastanelerinde yatmayan hastalar için, 6,2 milyar lira ödenek kondu. Ödeneğin yüzde 60’ı, 2 köprü ve 1 tünele gidiyor. Geride daha Şehir hastanelerine ve başka yap-işlet-devret yatırımlarına yapılacak ödenmeler var. Bütçe’de ayrılan para yetmiyor.

Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı’nın Araç Geçiş Raporu’nda açıklanan veriler, köprü geçişlerindeki zararı ortaya koyuyor. Rapor; Yavuz Sultan Selim ve Osmangazi Köprüleri ile Avrasya Tüneli’ndeki araba geçişlerinin, şirketlere verilen geçiş garantilerinin büyük farklarla altında kaldığını gösteriyor.

Avrasya Tüneli 2019 Geçişleri Kaç Lira Olacak

Tünel ve köprü geçiş ücretleri, dolarla ilişkilendirilerek otomatiğe bağlanmış. Dolar arttıkça geçiş ücreti artacak üstelik doların kendi içindeki enflasyonu da köprüden geçenler, yeterli olmazsa devlet ödeyecek. Ve bu 20-25 yıl devam edecek.

Avrasya Tüneli geçiş ücreti, (tek geçiş) binek arabalarda 4 dolar + KDV, minibüslerde 6 dolar +KDV.¹ Tünel, kent içi geçiş olduğu için, ücreti gidiş-dönüş olarak hesaplamak gerekiyor. Yani, halka dönük gerçek kullanım ücreti, binek arabalarda 8 dolar + KDV+Yüzde 2.5 ABD Tüketici Fiyat Endeksine (CPI)= 8,86 dolar. Bu rakam, minibüslerde 13,8 dolar oluyor. Bunların Türk lirası karşılığı, doların 30 Aralık 2018 değeriyle, binek arabalarda gidiş geliş 46,68 lira, minibüslerde 72,73 lira oluyor.

Ulaştırma Bakanlığı, sözleşmeye uygun davranırsa; Avrasya Tüneli’nin 2 Ocak’ta açıklanacak 2019 geçiş ücreti, tek geçiş için 23,34, gidiş geliş için 46,68 lira olacak.

Tünel için, yılda 25.6 milyon geçiş garantisi verilmiş. Ancak, 2017’de 15 milyon araç geçmiş. Geçmeyen 10,6 milyon araç için², devlet şirkete fazladan 93.8 milyon dolar ödemiş.³ Geçiş sayısı aynı kalırsa, daha fazla ödeme yapılacak.

Osmangazi Köprüsü

Osmangazi Köprüsü’nde günlük 40 bin araç geçiş garantisi verilmiş. Köprü geçiş ücreti, araç başına 35 dolar. Buna KDV ve Amerikan Tüketici Endeksi eklenince bedel, 2019 için 39,72 dolar oluyor.

Ulaştırma Bakanlığı, sözleşmeye uygun davranırsa; Orhangazi Köprüsü’nün 2 Ocak’ta açıklanacak 2019 geçiş ücreti 209,32 lira olacak

Osmangazi Köprüsü’nden 2017’de günde ortalama 14 bin araç geçmiş. Geçmeyen günlük 26 bin, yıllık 9,5 milyon aracın bedeli 368 milyon dolar yapıyor. Bu parayı da Hazine yani halk ödedi.⁴

Geçiş sayısı aynı kalırsa, daha fazla ödeme yapılacak. Osmangazi Köprüsü’nün yatırım bedeli 1 milyar 140 milyon dolardır.¹¹

Yavuz Sultan Selim Köprüsü

Yavuz Sultan Selim Köprüsü’nde geçiş ücreti otomobillerde 3.⁵ KDV ve ABD Tüketici Endeks artışı eklenince geçiş ücreti otomobillerde 3,32, kamyonlarda ortalama 16,6 dolar oluyor.

Ulaştırma Bakanlığı, sözleşmeye uygun davranırsa; Yavuz Sultan Selim Köprüsü’nün 2 Ocak’ta açıklanacak 2019 geçiş ücreti otomobillerde 8,96, lira olacak.

Yavuz Sultan Selim Köprüsü’nde, günlük 135 bin araç geçiş garantisi verilmişken, ortalama 38 bin araç geçiş yapmış. Geçmeyen günlük 97 bin, yıllık 35,4 milyon aracın bedelini yine Hazine yani yine halk ödüyor.⁷  Ödeme miktarı, 2017 için 147 milyon 825 bin dolar.⁸ Geçiş sayısı aynı kalırsa, daha fazla ödeme yapılacak.

DİPNOTLAR

1       http://www.milliyet.com.tr/yazarlar/gungor-uras/1-2-milyar---lik-avrasya-tuneli-2364614/

2       https://www.cnnturk.com/ekonomi/25-6-milyon-gecis-garantisi-verilmisti-iste-devletin-avrasya-tuneli-icin-odeyecegi-para

3       Avrasya Tüneli’nde de Hedef Tutmadı: Devlet İşletmeci Firmaya 123 Milyon Lira Verecek https://www.birgun.net/haber-detay/avrasya-tuneli-nde-de-hedef-tutmadi-devlet-isletmeci-firmaya-123-milyon-lira-verecek-202226.html

4       https://tr.sputniknews.com/ekonomi/201706301029093250-chp-milletvekili-akar-osmangazi-koprusu-zarar-maliyet/

5       “Osmangazi Köprüsü Yatırım Bedeli”https://emlakkulisi.com/guncel /osmangazi-koprusu-yatirim-bedeli

6       https://m.timeturk.com/yavuz-sultan-selim-koprusu-gecis-ucretleri-belli-oldu/haber-24731

7       “CHP’li Akar Tünel ve Köprülerden Geçen Araç Sayısını Açıkladı” www.sozcu.com

8       https://odatv.com/3.-kopruden-buyuk-zarar-2104171200.html