ATATÜRK’ÜN KALKINMA YÖNTEMİ VE ÇİN

20. Yüzyıl’a, ‘Emperyalizm ve Ulusal Kurtuluş Savaşları çağı’da denir. Bu çağı, başardığı anti-emperyalist savaşla Türkiye başlatmıştır. Türkiye’nin başardığı Devrimi’nin önemi, 21. yüzyıl’a girerken daha çok öne çıkıyor. Bu önem, azgelişmiş ülkelerin kurtuluştan sonra ulusal haklarından ödün vermeden, nasıl ve ne biçimde kalkınacağını göstermede yoğunlaşıyor. Türk Devrimi; azgelişmiş bir ülkenin; tekelci bir dünyada, doğal ömrünü tamamlamış liberalizme takılmadan kalkınabilmesinin yolunu gösteriyor. Kemalist kalkınma yöntemi, Atatürk’ün ölümünden sonra uygulamadan kaldırıldı ve Devrim karşı devrimcilerin yönetimde etkin hale gelmeleriyle sona erdi. Çin ise, 1976’dan sonra Atatürk’ün uyguladığı yöntemi kullandı ve bugünkü gücüne ulaştı. Türk Devrimi’yle başlayan Çin Devrimi’yle süren bağımsız kalkınma uygulamaları, geri kalmış ülkelere emperyalizm çağındaki kalkınma yöntemini göstermiştir. Emperyalizm var olduğu sürece bu yöntem geçerliliğini sürdürecektir.

‘En Büyük Ekonomik Güç’

Dünya Bankası 1999 yılında; Çin’in 2025 yılında dünyanın en büyük ekonomik gücü olacağını öngörmüştü.¹ Ancak, Çin Dünya Bankası’nın öngörüsünden 11 yıl önce 2014’te, dünyanın en büyük ekonomik gücü durumuna geldi. Uluslararası Para Fonu’nun (IMF) verilerini değerlendiren Euronews, Çin’in satın alma gücü paritesinin 2014’de 17,6 Trilyon Dolar’a ulaşarak, 1872’den beri 146 yıldır dünyanın en büyük ekonomik gücü olan ABD’nin önüne geçtiğini açıkladı.²

Çin bugünkü durumuna başarıyla uyguladığı planlı kalkınma programlarıyla geldi. 2000 yılında İtalya’yı geçerek altıncı, 2005’de Fransa’yı geçerek beşinci, 2006’da İngiltere’yi geçerek dördüncü, 2007’de Almanya’yı geçerek üçüncü, 2010’da ise Japonya’yı geçerek ikinci büyük ekonomik güç olmuştu.³ 2014 yılında ABD’yi geçerek birinci oldu.

Çin, dış ticaret büyüklüğü olarak, 1978’de dünya 32.’si iken; 1989’da 15., 1997’de 10., 2001’de 6., 2003’de ise 1978’e göre yirmi beş kat artarak 4.’sü olmuştu.⁴ Bugün (2012) Çin’in dış ticaret hacmi 3,86 trilyon Dolardır. 2.05 trilyon Dolar dışsatım yaparken, 1,82 trilyon Dolar dışalım yapmaktadır. Dış ticaret fazlası yıllık 231 milyar Dolardır. Dışsatımda dünya 1.’si, dışalımda dünya ikincisidir. Çin bugün 124 ülkenin en büyük ticaret ortağı durumundadır.⁵

Yabancıdan Yararlanma Kendi Gücüne Dayanma

Çin bugün büyük bir dış yatırımcıdır. ABD, Japonya, Almanya dahil dünyanın her yerinde yatırımları vardır. Afrika ve Güney Amerika’nın gelişmesinde itici güç durumuna gelmiştir. Yurt dışındaki yatırımlarını çoğunlukla birleşme ve satın alma yoluyla yapmaktadır. Dışarıya yatırım yapan Çin’li işletme sayısı 20 bine ulaşmıştır. 13 ülkede toplam 16 ekonomik ve ticari iş birliği bölgesi kurmuş, bu alandaki yatırımları 4 trilyon Doları aşmıştır.⁶

Devletçiliğin Başarısı

Gerçekleştirilen hızlı ekonomik gelişmenin dayandığı temel güç, izin verilen yabancı sermaye yatırımları değildir. Bu yatırımlar, ulusal ekonominin gelişmesinde zaman ve sermaye öncelikleri olmayan ikincil yatırım alanlarına kaydırılmıştır. Ekonomik gelişmenin gerçek motoru, temel sanayi dallarındaki devlet tekeli konumundaki KİT’lerin başarısıdır. Çin 1980’den sonra devletin belirleyiciliği altında karma ekonomiyi ustalıkla uygulamış ve sosyal devleti her boyutuyla yaşama geçirmeyi başarmıştır.

Çin’in Kalkınma Yöntemi Daha Önce Uygulandı mı

1949 yılında ulusal devrimiyle dünyayı şaşırtan Çin, aynı şaşkınlığı bu kez, ekonomik büyümedeki başarılarıyla yapıyor. Teng Hsiao Ping’in 20 yıllık ekonomik devriminin, Mao’nun sosyal devriminden daha köklü olduğuna inananlar az değildir.

“Çin’in kaderini doğmalar değil ekonomi-politik belirlesin”⁷ diye vasiyet bırakan Teng’in ekonomik kalkınma politikası yeni bir buluş ve yöneliş değildir. Bu yöntem, 57 yıl önce 1923 de, “ekonomi herşey demektir... Ulusal bağımsızlığın korunması ancak ekonomik başarıyla mümkündür... Biz gücümüzü doğmalardan değil gerçek yaşamdan alıyoruz...” diyen Mustafa Kemal tarafından Türkiye’de 1923-1938 arasında uygulanmıştır. Çin’de 1980’den sonra uygulanan ekonomik kalkınma politikası, aynı konudaki Türk Devrim uygulamalarının yinelenmesi gibidir. Buna, o zaman ‘Türk Tipi Kalkınma’ denmişti.

“Türk Tipi Kalkınma”

Türk Devrimi’nde bağımsızlıktan sonra uygulanan ve altı ilkeyle anlatılan kalkınma yönteminde, devletçilik belirgin bir biçimde temel alınmıştır. Ancak, devletçiliğe verilen önem, özel girişimciliğin yadsınmasına ve yabancı sermayenin reddedilmesine yol açmamıştır.

Ulusal bağımsızlığı zedelemeyen, tekelleşme eğilimi göstermeyen her tür ekonomik etkinlikten yararlanılmış, 15 yıl gibi kısa bir sürede büyük gelişme sağlanmıştır. Sömürgeci bağlardan kurtulan azgelişmiş bir ülkenin, tekelci bir dünyada, doğal ömrünü tamamlamış liberalizme takılmadan nasıl kalkınabileceği gösterilmiştir. Kemalist kalkınma yöntemi 23 yıl sonra 1945’de bırakılmış ve Türk Devrimi, karşı devrimcilerin yönetimde etkin hale gelmeleriyle sona ermiştir.

Çin, 1949’dan sonra katı bir devletçi politika uyguladı. Toplumsal yapıya uygun olmayan ideolojik yaklaşımlar kalkınmayı sağlamadığı gibi, Çin halkını açlıkla karşı karşıya getirdi. Ekonomik kalkınmada Sovyet yardımına bel bağlandı.

Sovyetler Birliği, 1961 yılında, Çin’de yürüttüğü bütün yatırımları yarım bırakarak, yatırım planlarını bile yanlarında götürerek geri çekildi. Siyasi nedenlere dayalı bu davranış, Çin’i, önemli miktarda sermaye yatırılan, bitirilmesi olanaksız, harabeye dönmüş onlarca yatırımla başbaşa bıraktı.

Ekonomik başarısızlık siyasi söylemlerle aşılmaya çalışıldı. 1965’de başlatılan Büyük Proleterya Kültür Devrimi Çin için gerçek bir yıkım oldu. Çin, düzen sorunuyla karşı karşıya gelmek üzereyken Teng Hsiao Ping’in öncülük ettiği çağdaşlaşma uygulamalarına girişildi.

1978; Yönetim Değişikliği

Çin’de uygulanan ekonomik politika, Atatürk’ün Türkiye’de uyguladığı kalkınma yöntemiyle büyük bir örtüşme içindedir. Türkiye’de 1930’dan, Çin’de 1978’den sonra uygulanan ve büyük başarı elde edilen kalkınma yöntemi, Türk buluşudur ve özgündür. Kalkınma atılımına doğru yöntemle başlayan Türk Devrimi, sonunu getiremedi. Yanlış başlayan Çin ise bu yöntemi eksiksiz uyguladı ve başarılı oldu.

Kemalist Kalkınma Yönteminin Önemi

21.Yüzyıla bir dünya ekonomik devi olarak giren Çin, elde ettiği başarıyla, ‘Kemalist kalkınma Yöntemi’nin azgelişmiş ülkeler için değerini gösteren bir örnektir. Yeni Dünya Düzeni’nin görünen tüm güçlerine ve karşı çıkışlarına karşın bu gerçek değiştirilememektedir. Emperyalist yıkımın, her geçen gün daha açık olarak ortaya çıkan sonuçları, azgelişmiş ülkeleri bu yola girmeğe zorlamaktadır.

Mali sermaye egemenliğinin, metropollerde ve denizaşırı pazarlardaki baskısı, 1910 ile 2018 yılları arasında, niteliksel bir ayrım göstermiyor. Emperyalist işleyiş değişmedi, sömüren ve sömürülen ülkeler birkaç değişiklik dışında aynı ülkeler.

Türkiye’de Başlayan Çin’de Süren Kalkınma Biçimi

Emperyalizme karşı savaşımlarla dolu 20. yüzyıl’da, savaşım sürecini başlatan Türk Devrimi’nin önemi, 21.yüzyıl’a girerken daha çok öne çıkıyor. Bu önem, azgelişmiş ülkelerin; emperyalist sömürü ağına takılmadan, ulusal haklarından ödün vermeden, nasıl ve ne biçimde kalkınacağını göstermede yoğunlaşıyor.

Türk Devrimi’yle başlayan Çin Devrimi’yle süren bağımsız kalkınma uygulamaları, çözülme noktasına gelmiş olmasına karşın güçlü görünen birkaç büyük devletin, yıkıcı etkisinden kurtulmanın tek yoludur. 20.Yüzyıl’ın sonlarında daha iyi anlaşılmaya başlanan Kemalizm, 21. yüzyıl’da dünya siyasetindeki etkisini arttıracaktır. Emperyalizm var olduğu sürece, Kemalizm güncelliğini koruyacaktır.

DİPNOTLAR

1            “Dünya Ekonomisinden” Cumhuriyet 16.02.1999

2            “IMF: Dünyanın En Büyük Ekonomik Gücü Çin” Aydınlık 11.12.2014

3            CIA WoldFact Book; Fortune “Çhina is richer, but most Chinese are stillpoor” Feb.17, 2001

4            www.ekodiyalog.com/konular/cin_ekonomisi_sektor.html

5            CIA Wold Fact Book; Fortune “Çhina is richer, but most Chinese are stillpoor” Feb.17, 2001

6            http://tr.euronews.com/2013/09/09/cin_den_dis_yatirim_rekoru

7            “Global Paradoks” John Naisbitt, Sabah Yay., sf.151