Şehir Hastanesi ihalelerinin yapılış biçimi, çağrı yöntemi ve karar gerekçeleri kamuya
açıklanmıyor; Devlet İhale Kanunu dışında tutuluyor. Devlet, arsayı bedelsiz
veriyor; şirketle 49 yıla dek uzatılabilecek 25-30 yıllık bir kira sözleşmesi
yapıyor. Yani kendi malına kira öder durumuna düşüyor. Şirkete yüzde 70 doluluk
yani hastalanma garantisi veriliyor. Garantiyi hazine üstleniyor. Kiralar, şirkete
döner sermayeden öncelikli olarak ödeniyor. Döner sermayenin yetmediği yerlerde
Sağlık Bakanlığı bütçesinden ödeme yapılıyor. Uygulamalarda ve kredi
ödemelerinde anlaşmazlık olduğunda, dava Türk mahkemelerinde görülemiyor.
Krediyi veren kuruluşun bulunduğu ülke mahkemeleri yetkili oluyor. Şehir hastanesi yapılan kentteki Devlet Hastaneleri kapatılıyor.
Ekipmanları, doktor, hemşire, hasta bakıcı, güvenlik ve temizlik görevlileri şehir
hastanesine devrediliyor. Kapatılan Devlet Hastanelerinin kent içindeki bina
ve arazilerinin kullanım hakkı şirkete geçiyor.
2017 yılında Yozgat, Mersin, Isparta, Adana ve Kayseri’de 4 şehir
hastanesi gösterişli törenlerle açıldı. 2018’de; Ankara Bilkent, Manisa,
Kayseri, Eskişehir ve Elazığ’da 5 şehir hastanesi daha açılacak. Geri kalanlar,
2019 ve sonrasında açılarak 28’e tamamlanacak.1
Şehir hastaneleri
konusunda basında iki tür değerlendirme yapılıyor. Hükümetin her uygulamasını
destekleyen büyük çoğunluk, gerçeği yansıtmayan propaganda yayınları yapıyor. Az
sayıdaki bağımsız basın ise, şehir hastaneleri uygulamasının, halk sağlığına ve
Türkiye’ye büyük zarar vereceğini söylüyor.
Kamu Özel İşbirliği
Şehir Hastaneleri girişimine, hükümet Kamu Özel İşbirliği (KOİ) yöntemi adını
vermiş. Bu işlere bakması için de, Sağlık Bakanlığı’nda bir daire başkanlığı
açmış. KOİ yöntemi, Dünya Bankası’nın Yap
İşlet Devret’inin (YİD) bir benzeri. Ancak, devlete yüklediği yük açısından
daha ağır koşullar içeriyor.
Kamu Özel Ortaklığı sözleşmelerine, ticari gizlilik
adıyla yasaklama getirildiği için ulaşılamıyor. Bu nedenle, personel sayısı,
ücretler, çalışma koşulları, hizmetin kalitesi gibi konularda ayrıntılı bilgi
edinilemiyor. Bilgi için, yapılan açıklamalar ve basında yer alan bilgilerle
yetinilmek zorunda kalınıyor.2
Uygulama Nasıl Oluyor
•Sağlık Bakanlığı,
ihale açarak Şehir Hastanesi’ni yaptıracağı şirketi belirliyor. İhalenin
yapılış biçimi, çağrı yöntemi ve karar gerekçeleri kamuya açıklanmıyor. Şehir
Hastaneleri’nin ihaleleri, Devlet İhale Kanunu dışında tutuluyor.
•Binayı Şirket
yapıyor, arsayı devlet bedelsiz veriyor. Arsalar, genellikle kent merkezine uzak
yerlerde oluyor.
•Devlet, firmayla 49 yıla dek uzatılabilecek 25-30 yıllık
bir kira sözleşmesi yapıyor. Şirkete yüzde 70 doluluk yani hasta garantisi
veriyor. Garantiyi hazine üstleniyor.3
•Kiralar, şirkete döner
sermayeden öncelikli olarak ödeniyor. Döner sermayenin yetmediği yerlerde
Sağlık Bakanlığı bütçesinden ödeme yapılıyor.4
•Uygulamalarda ve kredi
ödemelerinde anlaşmazlık olduğunda, dava Türk mahkemelerinde görülemiyor. Krediyi
veren kuruluşun bulunduğu ülke mahkemeleri yetkili oluyor.
•Şehir
Hastaneleri’nin tasarımlarında, ortasında otelcilik hizmeti veren
büyük bir bina, çevresinde branş hastaneleri ve kafeden alışveriş merkezine dek
birçok yapı bulunuyor.
•Yüklenici şirketin en büyük müşterisi devlet oluyor.
Devletin memur ve işçileri Şehir Hastanesi’nde tedavi ediliyor, şirket
kestiği faturayı devletten alıyor.5
•Şehir Hastanesinin
yapıldığı kentteki Devlet Hastaneleri kapatılıyor. Ekipmanları, doktor,
hemşire, hasta bakıcı, güvenlik ve temizlik görevlileri Şehir Hastanesi’ne
devrediliyor.
•Kapatılan Devlet Hastanelerinin kent içinde kalan bina ve arazilerinin kullanım
hakkı şirkete geçiyor.6
Neler Olacak, Halk Nasıl Etkilenecek
•Muayene için
başvuran yurttaştan yüksek bir bedel alınmıyor. Ancak; diğer bütün hizmetler
için bedeli, sağlık güvencesi yoksa yurttaş ödüyor. [Görüntülüme merkezi
(röntgen, MR, Nükleer Tıp sistemleri, tomografi, ultrason, medikal ve
biyomedikal); kan tahlilleri (hemogram, hormon ve pıhtılaşma, immonoloji,
hepatit, kültür ve genetik); ameliyat masrafları, yatak ve yemek parası,
restoran, otopark ücretleri...] Yatan hastalar, yatak ücreti olarak şirketin
belirlediği, ‘beş yıldızlı otel’ ve
özel hastane faturalarıyla karşılaşacak.
•Devlet hastaneleri
kapatıldığı için, yurttaş daha az masraflı sağlık hizmeti alamayacak. Diğer
özel hastanelere başvurmak zorunda kalacak.
•Şirket, hastane
çevresine kurduğu ticari alanları işletebilecek, devredebilecek ya da başkasına
kiralayabilecek. Bu gelirler, KDV, damga vergisi ve harçlardan muaf olacak.
•Şirket, kendisine
devredilen Devlet Hastanelerinin, binalarını ve arazilerini dilediği gibi
kullanabilecek. Örneğin İstanbul’da; Numune, Fatih, Kemik ve Kanuni
Hastanelerini yıkıp, buralarda konut ve plazalar yapabilecek.7
•Sağlık hizmetleri
tümüyle paralı hale gelecek ve pahalılaşacak. Kamusal sağlık hizmeti ortadan
kalkacak, amacı kar olan bir sağlık düzeni ortaya çıkacak.
•Yeni hastaneler
yapılacak ama yatak sayısı artmayacak. Çünkü var olan devlet hastaneleri
kapatılacak. [Denizli’de Şehir Hastanesi’nin 1000 yataklı olacağı
açıklanmıştır. Denizli Devlet Hastanesi’nin şu anda 995 yatağı vardır. Bu
hastane kapatılacağı için artış olmayacaktır.]8
•Doktor, hemşire, hasta bakıcı, güvenlik ve temizlikçilerinin; sözleşmeli
olarak şirketin elemanı olması, sağlık çalışanlarının tümünü taşeron işçisi
haline getirecektir. Performans sistemine göre çalıştırılacak bu insanlarla,
yıllık sözleşmeler yapılacak, istendiği zaman işlerine son verilebilinecektir.
Mali Yük
•Kalkınma Bakanlığı’nın açıklamasına göre; Kamu Özel
İşbirliği (KÖİ) yöntemiyle yapılacak yatırımlarda, devlet; şirketlere 25 yılda
30 milyar dolar kira parası ödeyecek. Hastanelerin yüzde 49’u devlete ait
olacağı için, devlet, kendi malına kira öder durumuna düşmektedir.
•Bu büyük parayla
Türkiye, bu tür yatırım yapan ve giderek bu yöntemden vazgeçmeye başlayan
varsıl ülkeleri, açık ara geride bırakmıştır. Türkiye 9.2 milyar Euro’yla
birinci; İngiltere 2.4 milyar Euro’la ikinci, Fransa 1.2 milyar Euro’yla üçüncü
durumdadır.9
•İngiltere’de Manchester İşletme Okulu’ndan
Prof. Jean Shaoul Birleşik
Krallık’taki bu tür yatırımlar için; ‘maliyet
acısından büyük bir finansal felaket’ olduğunu söylüyor ve “açık söylemek gerekirse, tam bir
vurgunculuk, yurttaşların çıkarlarını bir bütün olarak gözeten rasyonel hiçbir
yönetimin bunu yapmaması gerekir” diyor.10
•Şirketlere ödenecek
kira bedelleri yüksek tutulmuştur. Örneğin, geleneksel ihale yöntemiyle
yaptırılan, 1200 Yataklı Erzurum Devlet Hastanesi 193,5 Milyon TL bedelle
tamamlanmıştır. Ancak, 1538 yataklı Kayseri Şehir Hastanesi’nde; devlet şirkete
25 yıl süreyle, her 1,5 yılda 3 Milyar 443 Milyon TL kira bedeli ödeyecektir.
Bunun anlamı, Kayseri Şehir Hastanesi’ne 1,5 yılda ödenecek kira
bedeliyle, 1200 Yataklı bir Devlet Hastanesi yapılacağıdır.11
•Kalkınma
Bakanlığı’nın, devletin 30 milyar dolar ödeyeceğini söylediği 18 Şehir
Hastanesi, 9 milyar dolara mal ediliyor. Bu, maliyetin üç misli kira bedeli
ödenmesi demek.
•Şirketin kazancı hastane gelirleri ve
devletten alacağı kira bedeliyle sınırlı kalmıyor. Hastane bünyesinde yapılan ticari
işletmelerden, şehir merkezlerinde kendisine devredilen eski hastane alanlarına
yapacağı yatırımlardan da, kar sağlayacak. 25 yıllık dönemde şirketlere 35-50
milyar dolar toplam gelir yaratıldığı hesaplanıyor.12
Yapılan Nedir
Türkiye’nin borcu 600
milyar doları bulmuşken, halkın alım gücü sürekli düşerken ve üretimsizlik
koşulları ağırlaştırırken; bu denli büyük bir mali yükün altına neden
girilmektedir? Söylendiği gibi, “halkın yararına bir iş” mi
yapılmaktadır. Bu kadar para nereden bulunacaktır. Amaç nedir?
İstanbul Tabib Odası
Yazmanı Dr.Samet Mengüç, durumu yalın ve anlaşılır bir biçimde ortaya
koyuyor; “devletin bu hastaneleri neden özel şirketlere verdiği çok açık ve
nettir. Amaç, sermaye birikimi yaratmak, kendi yandaşı ile rant ilişkisi
kurmaktır”.13
Şehir Hastaneleri uygulamasını, Gazeteci Meltem Yılmaz, güzel
özetliyor; “Yıllık hayalim denilen Şehir Hastaneleri, hastayı müşteri,
hastaneyi ise turizm işletmesi olarak tasarlıyor”.14
DİPNOTLAR
3 www. rifarserdaroğlu.com,
“Şehir Hastaneleri Soygunu”
5 “Şehir Hastaneleri Nedir?” www.şokhaber.net
6 www. rifarserdaroğlu.com, “Şehir Hastaneleri Soygunu”
7 “Şehir Hastaneleri
Nedir?” www.şokhaber.net
8 www. rifarserdaroğlu.com,
“Şehir Hastaneleri Soygunu”
9 “Şehir Hastanelerine 30
Milyar $ Kira”, www.hurriyet.com.tr
11 www.rifarserdaroğlu.com, “Şehir Hastaneleri Soygunu”
12 http://haber.sol.org.tr/emek-sermaye/sehir-hastaneleri-kimler-nasil-kazaniyor-240260
14 @meltemmmylmz
modern soygun.
YanıtlaSil